17-12-2020 | Blog

Moeite met schrijven

Als je naar een gemiddelde klas op de basisschool kijkt, blijkt dat ongeveer een derde van de leerlingen moeite met schrijven heeft. We zien dit in de praktijk ook terug en ouders vragen vaak of dit nog wel een probleem is nu tegenwoordig zoveel digitaal is.

Het antwoord is: “ja!” Schrijven heeft absoluut een meerwaarde ten opzichte van typen. Onderzoek laat zien dat je veel beter kunt onthouden als je schrijft, dan wanneer je typt. Dit is natuurlijk heel handig als je kind moet leren of later gaat studeren.

Hoe zie je dat je kind moeite met schrijven heeft?

Je kind laat op verschillende manieren zien dat het moeite met schrijven heeft. Denk aan een slordig handschrift, maar ook (en dit wordt vaak vergeten) een (te) langzaam schrijftempo, pijn in de hand tijdens het schrijven of een verkeerde pengreep.

Als je kind nog jong is heb je niet altijd door dat je kind niet netjes schrijft. Schrijven doet je kind het meest op school en nog niet vaak thuis. Veel ouders gaan er een beetje vanuit dat het allemaal wel goed gaat en dat ze anders wel iets horen van de leerkracht. Steeds vaker adviseren leerkrachten bij moeite met schrijven om contact op te nemen met de kinderfysiotherapeut. Er zijn namelijk hele simpele oefeningen die je kunt doen ter ondersteuning van de schrijfontwikkeling.

Wat is schrijfontwikkeling?

In groep 1 en groep 2 zijn kinderen bezig met het voorbereidend schrijven. Lijnen overtrekken, oefenen met basisfiguren, tekenopdrachten. Het is de bedoeling om in deze fase een voorkeurshand te ontwikkelen en een goede pengreep.

In groep 3 leren de meeste kinderen pas echt schrijven. De meeste scholen leren de kinderen verbonden schrift, het aan elkaar schrijven. Sommige scholen leren de kinderen eerst de blokletters aan en dan pas het aan het elkaar schrijven. Bij de overgang van blok- naar schrijfschrift kan je kind moeite met schrijven krijgen. Bij het aanleren van het schrijven zie je vaak ook dat kinderen te hard op hun potlood of pen drukken. Ze houden dan het schrijfmateriaal erg krampachtig vast. Als dit te lang duurt, kun je schrijfkramp krijgen. Dat is natuurlijk niet fijn. Als je kind moeite met schrijven krijgt kan het zinvol zijn om wat extra begeleiding van een kinderfysiotherapeut te krijgen. De kinderfysiotherapeut kan kijken hoe het kind schrijven en hoe dit het beste aangepakt kan worden. Soms is een ander potlood of een penhulpje om het potlood schuiven voldoende, maar soms is er meer fijn motorische oefening nodig.

In groep 4 leren de kinderen de hoofdletters aan. Het schrijftempo wordt steeds belangrijker, want vanaf groep 5 wordt ervan uitgegaan dat het schrijven geautomatiseerd is en schiet het schrijftempo helemaal omhoog. De taal en spelling speelt dan ook een belangrijke rol.

Onleesbaar handschrift

Moeite met schrijven wordt pas echt zichtbaar in groep 4 en 5. Doordat het tempo omhoogschiet, wordt het handschrift soms onleesbaar. Je ziet soms ook dat kinderen woorden vergeten of in de verkeerde zin beginnen wanneer ze stukken tekst overschrijven. Dit kunnen aanwijzingen zijn dat de ogen vermoeid zijn of onvoldoende met elkaar samenwerken. Je hoeft niet meteen naar de opticien, de kinderfysiotherapeut kan een korte screening doen om te kijken of verder onderzoek noodzakelijk is. Vaak is het een kwestie van wat extra oogoefeningen, eventueel in combinatie met een schrijfoefening.

Wat doet de kinderfysiotherapeut als je kind moeite met schrijven heeft?

Een kinderfysiotherapeut kan door middel van onderzoek precies de oorzaak van het schrijfprobleem achterhalen. Het kan zijn dat een paar simpele adviezen en oefeningen voor thuis of op school voldoende zijn, maar soms wordt er een behandeltraject gestart. Er wordt dan, vaak in spelvorm, geoefend met de fijne motoriek en samen met het kind gewerkt aan het verbeteren van de voorwaarden van het schrijven en het functioneel oefenen van het schrijven.